Israël in de Nadere Reformatie: boeiender dan verwacht!
Nadere Reformatie. Er zijn niet veel harten die daarvan sneller gaan kloppen. Voeg er ‘Israël’ bij, dan zijn er misschien meer geïnteresseerden, maar ook mensen die dan juist afhaken. Toch was deze combinatie onderdeel van een opdracht voor ‘Dordrecht-Centrum’.
Op verzoek van Deputaten Kerk en Israël heeft de gemeente van Dordrecht-Centrum een seizoen gewijd aan de vraag: Welke rol spelen Israël en het Joodse volk in de Nadere Reformatie? In opdracht van de kerkenraad werd hiervoor Werkgroep Nathanaël, drie broeders en twee zusters sterk, gevormd.
Wie Nadere Reformatie en Israël zegt, komt al gauw uit bij dr. M. van Campen (Ede), die een lijvige dissertatie schreef over dit onderwerp en er lezingen over houdt. Een van de eerste plannen was daarom het organiseren van vier ‘leeskring-avonden’ onder zijn leiding.
Veel geprezen, nu weer gelezen!
Meestal waren er ca. veertig mensen per bijeenkomst aanwezig, maar aangezien velen niet alle avonden konden of kwamen, ligt het aantal ‘lezers’ enkele tientallen hoger. Het overgrote deel kwam uit de eigen gemeente, maar ook naburige gemeenten waren vertegenwoordigd en zelfs oud-leden kwamen.
Na een oriënterende avond, het schetsen van contouren, bogen we ons over lectuur van de bekende Wilhelmus á Brakel en daarna – op een heel andere manier – Henricus Groenewegen. De avond over Groenewegen was bijzonder boeiend. Via zijn gebed voor Israël en de stelling dat gebed voor Israël de beste dienst is die je dit volk kunt bewijzen, kwamen we terecht bij de vervangingsleer en het eenvoudigweg verklaren van de holocaust met de redenering dat ‘de Joden’ dit immers over zichzelf hebben afgeroepen? Het moge duidelijk zijn, dat er een heftige discussie ontstond.
Steniging
Ook het chiliasme bracht heel wat teweeg. Tijdens de vierde avond, die ging over – hoe kan het anders, want hij doet het hekje toe – Theodorus van der Groe, ging het ook weer over het chiliasme. En hoe onvoorstelbaar en onvoorspelbaar ook, enkele keren was een lachsalvo te horen, vooral toen een lid van de mannenvereniging voorzichtig concludeerde dat het spreken over chiliasme eigenlijk heel Bijbels is. “Zeker,” reageerde dr. Van Campen: “Is dat erg dan?” “Nou...,” was de reactie: “op onze mannenvereniging word je bijna gestenigd als je zoiets beweert!”
Visies en verwachtingen
We leerden dus over chiliasten, over diverse manieren van exegese, over visies op Israël van mensen die destijds van ver zagen wat in onze tijd in vervulling is gegaan. De Nadere Reformatie bleek een boeiende periode, maar het is daarbij schokkend, dat van de heldere visie op Israël zo weinig resteerde in de eeuwen die volgden... Ook daar hebben we met elkaar over gepraat. En over het wonder van de trouw van Israëls God, Die doet wat Hij belooft.
Niet alleen lezen
De Leeskringavonden vormden overigens slechts een onderdeel van de werkgroepactiviteiten. Gastpredikanten besteedden desgevraagd bijzondere aandacht aan Israël en twee muzikale gemeenteavonden hebben we aan het Israël-thema kunnen verbinden: ‘Lof zij de God van Israël’ in december en de mei-avond ‘Verbonden met Israël – sap trekken uit de stam’.
Een soort vervolg op de Leeskring, maar toch heel anders, is een avond op 23 mei a.s. met dr. Bart Wallet, historicus aan de VU, over Joodse Bijbeluitleg. Onder Barts leiding hopen we in juni een excursie in Joods Amsterdam te hebben.
Verder was er op verschillende verenigingen aandacht voor onze verbondenheid met Israël, waarbij de zondagsschool eruit sprong: zij kregen niet alleen uitleg over de ‘Pesach-maaltijd’ maar mochten daarbij ook wat proeven!
En dat alles smaakte eigenlijk naar meer...
T.H. Diepenbroek-Walhout
Verbonden jrg. 62 nr. 2 (mei 2018)
www.kerkenisrael.nl/verbonden