Land in brand
Op woensdag 16 november 2016 vierde de Stichting Vrienden van Yad Vashem haar 25-jarig jubileum in de Uilenburgersjoel te Amsterdam. Opperrabijn Binyomin Jacobs zei tijdens dat jubileum: ‘De geschiedenis is niet alleen historie, maar helaas weer akelig actueel.’ Daarmee doelde hij op de haat tegen het Joodse volk en de staat Israël.
Haifa, november 2016
Nog geen week later werd pijnlijk zichtbaar dat de woorden van de rabbijn waar zijn. In het noorden van Israël, bij de grote havenstad Haifa, ontstonden flinke bosbranden. Het land stond in brand. Omdat er droogte was, greep het vuur snel om zich heen. Ongeveer 60.000 mensen moesten vanwege het verwoestende vuur geëvacueerd worden. Omdat de branden op verschillende plekken tegelijk uitbraken, rees al gauw het vermoeden dat ze aangestoken waren. Terwijl hulpdiensten alles in het werk stelden om mensen en dieren te redden, werd onder de hashtag #israelisburning volop gereageerd op de noodsituatie in Israël. Uit Arabische en Palestijnse hoek werden allerlei felicitaties, juichkreten en haatuitingen getwitterd, zoals: ‘After a long and hard work day, #israelisburning will give me an exceptional weekend, let’s party!!!’
Bagdad, juni 1941
Antisemitisme, zoals tijdens de Kristallnacht in Duitsland (9-10 november 1938), is niet alleen iets uit Europa. Veel mensen weten niet dat Joden bijvoorbeeld ook in het Midden-Oosten zijn vervolgd en vermoord. Zo las ik laatst over de ‘vergeten pogrom van Irak’, oftewel: de Farhud van Bagdad. In de zomer van 1941 brak er in die stad een spontane slachtpartij uit. Groepen gewapende mannen trokken verkrachtend, moordend en plunderend door de Joodse wijken. Hoewel de Joodse gemeenschap al 2500 jaar in Irak gevestigd was, werden Joodse mensen en huizen in brand gestoken. Toen ik het las, was ik geschokt. Hoe valt zoiets nou te verklaren?
Zwolle, augustus 1349
Ik schrok echter nog meer toen ik enkele dagen later een historisch tijdschrift in handen had. In het magazine Alles over de geschiedenis las ik een artikel over de pestplaag in het middeleeuwse Europa. Terwijl de Zwarte Dood langzaam westwaarts trok, werden de Joden als de zondebok van de pestepidemie aangewezen. Ze werden ervan beschuldigd de bronnen en de putten van hun christelijke medeburgers te hebben vergiftigd. Zelfs in mijn geboortestad Zwolle blijken ze eind augustus 1349 te zijn vermoord en verbrand. Het duurde tot 1721 voordat er in Zwolle weer een Joodse gemeenschap ontstond. Zo’n haat tegen Gods volk in de stad waar ik ben geboren en getogen - het was me een raadsel.
Toekomst
Nog steeds zit er iets onverklaarbaars in het antisemitisme. Waarom worden de Joden telkens weer gehaat en bedreigd? Maar één ding heb ik inmiddels helder voor ogen: overal en altijd kan dit ‘haatfenomeen’ de kop opsteken. Professor Afshin Ellian zei daarover: ‘De ziekte van het antisemitisme is echt heel gevaarlijk. Ik ben bang dat die ziekte ook toeslaat bij onze westerse media.’ Nu denk ik: het zou maar zo kunnen.
L. van Dalen
Verbonden jrg. 61 nr. 1 (jan. 2017)
www.kerkenisrael.nl/verbonden