Dagboek bij de Joodse Najaarsfeesten 5785
Donderdag 10 oktober = 8 tisjri
Deze dag is de achtste van ‘de tien geduchte dagen’. Op deze dagen wordt onder andere ook het gebed ‘Onze Vader, onze Koning’ vaak gebeden.
Info: Onze Vader, onze Koning
Extra: Vertaling van Avinoe Malkenoe
‘Onze Vader, onze Koning...’
Op Rosj Hasjana, Jom Kipoer en op de tussenliggende ‘geduchte dagen’ wordt Avinoe Malkenoe gebeden, ‘Onze Vader, onze Koning’. Die aanspraak wordt voor elk van de beden herhaald. Het meest gebruikelijk is een versie met 44 beden. In de loop van de tijd zijn er diverse beden toegevoegd. Het bestond waarschijnlijk oorspronkelijk uit 22 beden.
De aanspraak Avinoe Malkenoe wordt teruggevoerd op rabbi Akiva (ca. 50-ca. 135 na Chr.).
In de Talmoed
(Taäniet 25b) wordt verteld:
Eens, tijdens een tijd van droogte, stond rabbi Eliëzer voor de arke en citeerde hij de 24 zegeningen voor vastendagen, maar zijn gebed werd niet beantwoord. Rabbi Akiva stond voor de arke en zei: ‘Onze Vader, onze Koning, wij hebben geen Koning dan U alleen; onze Vader, onze Koning, ontferm U over ons om Uws zelfs wil’ – en het begon te regenen.
Er is gezegd: ‘Geen gebed brengt zo grondig tot uitdrukking hoe het Jodendom een dubbele relatie heeft met God als Avinoe Malkenoe.’ Twee Bijbelse manieren om God aan te spreken – ‘onze Vader’ (Jes. 63:16) en ‘onze Koning’ (Jes. 33:22) – worden direct met elkaar verbonden. Even eenvoudig als krachtig staan ze naast elkaar, met het ‘onze Vader’ voorop.
Iemand vertelde:
Het iedere keer herhaalde ‘Avinoe Malkenoe’ sloeg ik eerder vaak maar over.
Later besefte ik dat juist dat in dit gebed het belangrijkste is!
Een vader ontfermt zich over zijn kinderen. Van een vader verwacht je hartgrondige en onvoorwaardelijke liefde, en ook dat hij – intens geraakt en bewogen – vergeeft. Hij ziet het kind als bijzonder individu, door hemzelf voortgebracht. Van een kind verwacht je (terug): liefde, vertrouwen, afhankelijkheid, gehoorzaamheid, (willen) lijken op de vader.
Een koning regeert en door ‘onze koning’ laten wij ons besturen. Hij bepaalt het lot én het doen en laten van zijn onderdanen. Hij regeert rechtvaardig; hij is rechter. En jij moet en wilt je aan zijn wil en oordeel onderwerpen. Tegenover zijn majesteit en luister ben je klein en nederig en je bent ervan onder de indruk.
Deze twee relaties en nog veel meer daarmee verbonden gedachten komen samen in Avinoe Malkenoe.
Voor de tekst van dit gebed (een kortere versie) verwijs ik graag naar
Wikipedia over Avinoe Malkenoe.
Daar vind je het hele gebed – in transscriptie en vertaling (zie ook hieronder)
– en ook geluidsopnamen. Op YouTube kun je nog veel meer uitvoeringen vinden, bijvoorbeeld:
• Shulem Lemmer met het Shira Choir
• Barbra Streisand – met Engelse vertaling
• chazan Azi Schwartz – met Engelse vertaling
• tijdens een herdenking van de Kristallnacht
Natuurlijk zijn deze uitvoeringen net zo verschillend van de ervaring in een synagogedienst
als een kooruitvoering vergeleken met samenzang van de gemeente.
Maar wellicht komt toch iets over van de kracht van de woorden en de melodie.
(Er zijn overigens meerdere melodieën in gebruik.)
Om over na te denken
- Is er een verschil tussen de woorden ‘onze Vader, onze Koning’ en de woorden ‘onze Vader die in de hemelen zijt’, of gaat het in beide frasen juist om precies hetzelfde?
- Met beide aanspraken wordt in meervoud gebeden (‘onze...’). Wat zegt dat?
Avinoe Malkenoe
Onze Vader, onze Koning, wij hebben gezondigd tegenover U.
Onze Vader, onze Koning, wij hebben niemand die ons regeert dan U alleen.
Onze Vader, onze Koning, doe ons [goed] omwille van Uw naam.
Onze Vader, onze Koning, laat het nieuwe jaar voor ons een goed jaar worden.
Onze Vader, onze Koning, annuleer alle harde besluiten ten aanzien van ons.
Onze Vader, onze Koning, weer van ons ziekte, oorlog en honger.
Onze Vader, onze Koning, vergeef ons en scheld ons kwijt wat wij verkeerd deden.
Onze Vader, onze Koning, breng ons tot U terug, in een volledige bekering tot U.
Onze Vader, onze Koning, zend volledige genezing aan de zieken van Uw volk.
Onze Vader, onze Koning, gedenk ons ten goede voor Uw aangezicht.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek van een goed leven.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek van verlossing en heil.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek van levensonderhoud.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek van goede daden.
Onze Vader, onze Koning, schrijf ons in in het boek van vergeving en kwijtschelding.
Onze Vader, onze Koning, laat spoedig voor ons heil ontspruiten.
Onze Vader, onze Koning, verhoog de hoorn van Israël, Uw volk.
Onze Vader, onze Koning, vul onze handen met Uw zegeningen.
Onze Vader, onze Koning, hoor naar onze stem, ontferm, erbarm U over ons.
Onze Vader, onze Koning, aanvaard ons gebed in erbarmen en laat het U welgevallig zijn.
Onze Vader, onze Koning, open de poorten van de hemel voor ons gebed.
Onze Vader, onze Koning, denk er toch aan dat wij slechts stof zijn.
Onze Vader, onze Koning, laat ons niet leeg van U weggaan.
Onze Vader, onze Koning, laat dit uur een uur van Uw erbarmen en Uw welwillendheid zijn.
Onze Vader, onze Koning, ontferm U over ons en over onze kleine kinderen.
Onze Vader, onze Koning, doe het ter wille van hen die stierven als getuigen van Uw naam.
Onze Vader, onze Koning, doe het om Uwentwil en niet om de onze.
Onze Vader, onze Koning, doe het om Uw barmhartigheid, die zo groot is.
Onze Vader, onze Koning, wees ons genadig, verhoor ons,
wij hebben geen daden waarop wij ons beroepen kunnen;
handel met ons naar Uw gerechtigheid en trouw, verlos ons.
Bijdrage dr. Noam Zion
In de Talmoed valt te lezen dat er volgens rabbijn Isaac vier dingen zijn die het oordeel tegen een persoon opheffen: liefdadigheid, gebed, verandering van naam en verandering van houding.
- Tsedaka (liefdadigheid), zoals geschreven is: ‘Liefdadigheid bevrijdt van de dood.’
- Tefillah (smeekgebed), zoals geschreven is: ‘Zij riepen tot de Heer in hun ellende, en Hij bevrijdde hen uit hun nood.’
- Verandering van naam, zoals geschreven is: ‘Wat betreft Sarai, uw vrouw [die onvruchtbaar was]: u zult haar niet langer Sarai noemen, maar Sarah zal haar naam zijn.’ En verder: ‘En Ik zal haar zegenen en bovendien zal Ik u een zoon geven van haar.’
- Verandering van houding, zoals geschreven is: ‘En God zag hun werken’, namelijk: de koning en de mensen van Ninevé bekeerden zich, gaven de gestolen goederen terug en kleedden zich in zak in as. Het boek Jona gaat verder: ‘En God kreeg berouw van het kwaad dat Hij hen aan had willen doen en God deed het niet.’ Het oordeel van verwoesting werd vernietigd.
Sommigen zeggen dat verandering van plaats het oordeel opheft, zoals geschreven is: ‘De Heer sprak tot Abram [die kinderloos was]: Verlaat uw land, en het gaat verder: En Ik zal u tot een groot volk maken.’